Quân đội Trung Quốc là con cọp giấy - Kỳ 1 (Medium 30/4/2014)

Dẫn: Bài viết này không trực tiếp nói về Biển Đông, mà là một bài đánh giá về tiềm lực quân sự của TQ. Tuy nhiên, trong tình hình căng thẳng giữa VN và TQ đang gia tăng ở Biển Đông, việc hiểu rõ hơn về TQ hẳn cũng là một điều đáng quan tâm với nhiều người và là một tư liệu cần thiết cho các nhà làm chính sách của VN. Xin trân trọng giới thiệu bài phân tích này đến các bạn. Vì bài rất dài nên sẽ được đăng làm nhiều kỳ.

----------

QUÂN ĐỘI TQ LÀ CỌP GIẤY

Hà Nguyễn dịch

Tham nhũng, quan hệ láng giềng xấu, lạm phát và quả bom nổ chậm về cơ cấu dân số-đó mới chỉ là một số trong nhiều nỗi bận tâm của Bắc kinh.

“Có dáng vẻ đầy quyền lực, nhưng trong thực tế nó không có gì đáng sợ-nó chỉ là con cọp giấy.” Mao Trạch Đông nói về nước Mỹ, năm 1956.

Sự trỗi dậy của Trung Quốc trong 30 năm qua đã không gì khác hơn là một kỳ tích.

Kyle Mizokami (https://medium.com/war-is-boring/8a12e8ef7edc)

30/04/2014

Sau nhiều thập kỷ tăng trưởng hai con số, hôm nay Trung Quốc là nền kinh tế lớn thứ nhì thế giới- và nó sở hữu một quân đội ngày càng tinh vi,là một trong số những quân đội mạnh nhất hành tinh. Mặc dù Trung Quốc giáp ranh với một số quốc gia không ổn định, biên giới của nó vẫn an toàn.

Nhưng không phải lúc nào cũng như vậy. Trong 2.000 năm,[người dân] Trung Quốc đã phải chịu đựng những cuộc xâm lược, các cuộc cách mạng và sự nhục mạ từ thế giới bên ngoài- cộng thêm với những nổi loạn từ bên trong. Đất nước này đã bị đánh đập, chinh phục và chiếm làm thuộc địa.

Những điều ấy nay không còn nữa. Chi tiêu quốc phòng của Trung Quốc đã tăng gấp mười lần trong vòng 25 năm. Bắc Kinh đang xây dựng một lực lượng hải quân mạnh mẽ, phát triển máy bay chiến đấu tàng hình và thận trọng thăm dò các hoạt động thám hiểm và gìn giữ hòa bình.

Tăng cường quân sự của Trung Quốc, cùng với một chính sách đối ngoại tích cực,đã khiến phương Tây cảnh giác. Một số nhà hoạch định chính sách Hoa Kỳ cho rằng Bắc Kinh là “đối thủ ngang ngửa" duy nhất của Washington - nói cách khác, đó là quốc gia duy nhất với quân đội có thể để thực sự đánh bại quân đội Mỹ trong một số trường hợp.

Nhưng họ sai. Thậm chí sau nhiều thập kỷ tái vũ trang tốn kém, Trung Quốc vẫn chỉ là một con rồng giấy-nói nhại theo những gì Mao Trạch Đông đã tuyên bố một cách sai lầm về Hoa Kỳ... hồi năm 1956.

Ngân sách quân sự của Trung Quốc đã tăng trưởng hai con số từ năm này sang năm khác, nhưng lạm phát đã làm hao mòn mọi tăng trưởng. Quân đội, hải quân, không quân của Trung Quốc và tên lửa đang bị tàn phá bởi tham nhũng - và vũ khí của họ, nói chung, vẫn còn kém xa những thứ tương đương của phương Tây.

Vâng, Quân đội Giải phóng nhân dân đang dần trở nên có nhiều công nghệ tiên tiến hơn. Nhưng điều đó không có nghĩa là Bắc Kinh có thể huy động lực lượng vũ trang của mình cho các nhiệm vụ toàn cầu. Không giống như những quyền lực viễn chinh chủ yếu của thế giới- Hoa Kỳ và Vương quốc Anh,chẳng hạn, Trung Quốc bị vây quanh bởi những kẻ thù tiềm năng.

Nga, Nhật Bản và Ấn Độ đều là láng giềng... và [cũng là] những kẻ đối kháng có tính lịch sử. Chính sách đối ngoại hung hãn của Trung Quốc nhắm vào các quốc gia nhỏ hơn đã không được chấp nhận mà còn vấp phải sự kháng cự, khi các quốc gia như Philippines và Việt Nam trở thành đồng minh với Hoa Kỳ, Nhật Bản và Ấn Độ.

Những láng giềng khác của Trung Quốc thì hoặc là yếu kém hoặc là nhà nước thất bại, như Pakistan và Bắc Triều Tiên. Tính chất không ổn định - hoặc sựsụp đổ toàn diện của họ - có thể có ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh của Trung Quốc, và giúp giải thích lý do tại sao Bắc Kinh phải tung nhiều tiền của vào các lực lượng vũ trang của mình.

Quân đội thường trực

Trung Quốc có quân đội lớn nhất thế giới, với không dưới 2,3 triệu đàn ông và phụ nữ trong hàng ngũ. 800.000 người khác phục vụ trong lực lượng dân quân và dự phòng của Trung Quốc.

Các lực lượng trên bộ của QĐNDTH (PLA) điểm số được 1,25 triệu đàn ông và phụ nữ, chia thành 18 nhóm quân đội, mỗi nhóm tương tự như một quân đoàn Mỹ. Mỗi nhóm này gồm 3-5 sư đoàn bộ binh và cơ giới - Trung Quốc chỉ có một sư đoàn xe tăng.

Những quân đoàn đánh bộ chủ yếu là cho quốc phòng. Để triển khai sức mạnh bên ngoài biên giới của mình, TQ có ba sư đoàn không quân, hai sư đoàn hải quân và ba lữ đoàn hải quân.Trang bị chính bao gồm hơn 7.000 xe tăng và 8.000 khẩu pháo.

Hải quân TQ có 255.000 thủy thủ và 10.000 lính thủy quân lục chiến. Hải quân Quân đội Giải phóng nhân dân được chia thành các hạm đội biển Bắc, biển Đông và Nam, cùng sở hữu một tàu sân bay, 23 tàu khu trục, 52 tàu chiến nhỏ, 49 tàu ngầm tấn công động cơ diesel và năm tàu ngầm tấn công hạt nhân. Trung Quốc có ít nhất ba tàu ngầm tên lửa đạn đạo Jin -class, đại diện cho vũ khí hạt nhân của Bắc Kinh trên biển.

Không quân Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLAAF) có 330.000 nhân viên hoạt động trải rộng trên 150 căn cứ không quân và hàng không hải quân. PLAAF cùng với quân độivũ trang hải không quân của PLAN sở hữu 1.321 máy bay chiến đấu và máy bay tấn công, bao gồm cả hàng trăm J -7,134 máy bay ném bom hạng nặng và tàu chở dầu và 20 máy bay cảnh báo sớm trên không. Trung Quốc cũng cho vận hành hơn 700 máy bay trực thăng chiến đấu.

Riêng có đối với quân đội Nhân dân Trung Quốc là Quân đoàn Pháo binh Thứ hai, một chi nhánh riêng biệt của quân đội phụ trách tên lửa thông thường và hạt nhân trên đất liền. Quân đoàn Pháo binh thứ Nhì có từ90.000 -120.000 quân, chia thành sáu lữ đoàn tên lửa.

Quân đoàn pháo binh thứ hai sở hữu hơn 1.100 tên lửa đạn đạo tầm ngắn thông thường với các phạm vi dưới 1.000 km, khoảng 300 tên lửa đạn đạo tầm trung thông thường khác và khoảng 120 tên lửa đạn đạo hạt nhân tầm xa.

Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm ước tính ngân sách quốc phòng của Trung Quốc năm 2013 là 188 tỉ đô la, chiếm chín phần trăm chi phí quân sự toàn cầu và gần một nửa chi phí của tất cả các nước châu Á gộp lại. Cùng năm đó, Mỹ đã chi 640 tỉ đô la cho quốc phòng, Nga 88 tỉ, Ấn Độ 47 tỉ và Nhật Bản 48 tỷ đồng.

Vâng, chi tiêu của Trung Quốc có vẻ như nhiều thật đấy. Nhưng nó thực sự không phải thế, đặc biệt là khi ta xem xét mức độ đe dọa mà TQ có thể đem lại cho thế giới. (chỗ này cần xem lại)

Vị trí không ai ham

Quả là khó lòng đi ngang qua những khu phố phồn thịnh nhất của Bắc kinh, hay những đường phố lấp lánh đèn màu của Thượng Hải mà nghĩ được rằng mình đang ở trong một đất nước giáp giới với ba nơi bất ổn nhất thế giới- là Pakistan, Afghanistan và Bắc Triều Tiên.

Sau hàng ngàn năm đánh chiếm và xâm lược, Trung Quốc cuối cùng đã xây dựng biên giới vững mạnh. Bắc Kinh đang làm tốt công việc duy trì hòa bình và tương đối thịnh vượng trong một khu vực sơ khai nghèo nàn.

"Biên giới đất liền của Trung Quốc chưa bao giờ được an toàn hơn hôm nay," ông Taylor Fravel, giáo sư Khoa học Chính trị tại Viện Công nghệ Massachusetts, nói với chúng tôi [trang web “Chiến tranh Chán phèo”-“War Is Boring”].

"Mặc dù tranh chấp với Bhutan và Ấn Độ vẫn còn, Trung Quốc không còn phải đối mặt với viễn cảnh bị đe dọa nghiêm trọng về đất đai, " Fravelnói tiếp. "Những cuộc đụng độ có thể xảy ra tại biên giới với Ấn Độ, nhưng chúng sẽ được kiểm soát bởi địa lý và khó có khả năng leo thang thành một cuộc chiến tranh rộng lớn hơn."

Thực ra không phải lúc nào cũng như vậy. Vốn đã bị xâm chiếm bởi người Mông Cổ, Nga,bởi thực dân phương Tây và gần đây nhất là Nhật Bản,trong nhiều ngàn năm Trung Quốc phải chịu đựng rất nhiều việc ở dưới ách ngoại bang. Với một lịch sử như thế, thì cũng hợp lý thôi nếu như Bắc Kinh muốn có sự tự vệ mạnh mẽ.

Việt Nam đã chiến đấu với Trung Quốc vào năm 1979 và tiêu diệt9.000 quân của Quân đội Giải phóng nhân dân TH trong vòng một tháng. Sự chiếm đóng của Nhật Bản trong những năm 1930 và thập niên 40 đã giết chết hàng triệu người Trung Quốc.Lần Ấn Độ đánh TQ gần đây nhất là năm 1962. Trung Quốc và Nga cũng đã tiến hành một cuộc chiến tranh ngắn hạn và không tuyên bốvào năm 1969.

Trung Quốc giáp giới với 14 quốc gia,phần lớn là với Nga. Nhưng trong khi nhiều nước láng giềng của Nga đều thanh bình–có thể kể Estonia, Phần Lan, Na Uy và Latvia –thì Trung Quốc giáp ranh với Afghanistan, Bắc Triều Tiên, Myanmar và Pakistan. Hai trong số những nước này có vũ khí hạt nhân.

Bắc Triều Tiên thì đặc biệt nguy hiểm. Xứ này không chỉ thực hành ngoại giao theo kiểu bạo lực tự phát, mà còn có vũ khí hạt nhân. Không ai biết khi nào -hoặc liệu có xảy ra hay không - chính phủ Bắc Triều Tiên sẽ sụp đổ, nhưng cái ý nghĩ về 24 triệu người dân đói khổ đột nhiên thấy mình không có chính quyền là một trong những điều đáng sợ đối với Bắc Kinh.

Năm ngoái chúng tađã phát hiện thấy là Trung Quốc có kế hoạch dự phòng để đối phó với một Bắc Triều Tiên hậu sụp đổ.Qua đó đa phần là quân đội TQ sẽ tiến vào Bắc Triều Tiên để thiết lập một vùng đệm. Và có lẽ trong một phản ứng đối với việc tiết lộ này, Bình Nhưỡng đã mô tả Bắc Kinh là “người phản bội đảng và là kẻ thù."

Trung Quốc đang trải qua một thời kỳ hòa bình và thịnh vượng kéo dài chưa từng có trong lịch sử hiện đại của mình.Trong khi đó thì những vụ đau đầu đến từ các nước láng giềng cũng nhiều hơn bao giờ hết. Đó là một lý do chính đáng để cho ngân sách quân sự của Trung Quốc trở thành 188 tỉ đô la một năm và vẫn đang tiếp tục tăng.

Hoàn toàn cô độc

Trong khi đó, Trung Quốc đang thiếu đáng kể những đồng minh đáng tin cậy trong thực tế.Chỉ riêng ở Thái Bình Dương, Hoa Kỳ có thể coi Nhật Bản, Đài Loan, Úc, Hàn Quốc, New Zealand và Philippines là đồng minh thân cận- và họ vẫn đang duy trì mối quan hệ mật thiết với những nước khác, trong đó có Malaysia, Việt Nam và Indonesia.

Trong khi đó danh sách các đồng minh ở Thái Bình Dương của Trung Quốc lại có mỗi một nước Nga. Trên quy mô toàn cầu thì đồng minh của TQ gồm có Pakistan, Zimbabwe, Venezuela và các nước thuộc Tổ chức Hợp tác Thượng Hải - Pakistan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan và Uzbekistan. Tất cả đều là những quốc gia độc tài hoặc gần chuyên chế, nhiều nước đang rất bất ổn và nhiều nước có hồ sơ vi phạm nhân quyền dài sọc.

Bắc Kinh gây áp lực các nước láng giềng yếu nhất một phần là để giữ chúng trong tầm kiểm soát. Kiểu này thì có hiệu quả với Pakistan, nhưng lại thất bại với Bắc Triều Tiên. Tại Miến Điện, Trung Quốc lấy lòng chế độ quân sự đàn áp chỉ để cho nó thình lình bung ra và tìm kiếm các mối quan hệ với phương Tây và Nhật Bản. Mối lợi ròng của Trung Quốc là những năm trừng phạt để hỗ trợ chính quyền quân phiệt–điều có thể khiến nói là, lỗ ròng.

Tuy nhiên Trung Quốc đã thực sự thất bại chỉ đơn giản là trong việc làm bạn với các nước lân cận. Trước khi xảy ra cuộc đối đầu gần đây với Philippines trong vụ bãi ngầm Ayungin Shoal, mối quan hệ giữa Manila và Bắc Kinh chưa bao giờ tốt hơn. Cũng tương tự như thế đối với nhiều nước ĐNA khác, trước khi Trung Quốc tuyên bố chủ quyền trên 90% Biển Đông Nam Á.

Thậm chí quan hệ với Nhật Bản, kẻ thù lịch sử của Trung Quốc, cũng dễ chịu nếu như có sự tôn trọng nhau.

Vào khoảng năm 2010, Bắc Kinh đã quyết định ngừng chơi đẹp. Trung Quốc bắt đầu đẩy mạnh việc tuyên bố chủ quyền lãnh thổ vốn dĩ đã ngủ yên từ lâu, và cố gắng hết sức mình để làm phân hóa các liên minh giữa Nhật Bản và các mối quan hệ Mỹ -Trung với hầu như mọi nước trong khu vực Đông và Đông Nam Á vốn dĩ đã lạnh nhạt.

Thật khó để nói Trung Quốc thực sự muốn gì. Một số người cho rằng Trung Quốc đang cố gắng để "Finlandize-Phần Lan hóa" các nước châu Á nhỏ hơn - có nghĩa là, dọa dẫm thúc ép họ vào thế phải thể hiện tính trung lập để phủ nhận người Mỹ. Những người khác lập luận rằng Trung Quốc muốn [chiếm hữu] những vùng lãnh thổ tranh chấp nhưng về cơ bản lại có vấn đề trong việc đối xử công bằng với các quốc gia khác.

Dù sao chăng nữa, những hành động gần đây của Trung Quốc đã khiến nước này hầu như không có bạn bè. Ngày nay đa phần những mối quan hệ quan trọng nhất của nó với các nước khác về bản chất chỉ là quan hệ kinh tế.

Có thể thấy rõ điều này trong tư thế quân sự của Trung Quốc. Trong khi Hải quân Hoa Kỳ có thể băng ngang Thái Bình Dương và thực tế có thể cập vào hàng chục cảng, thì tàu chiến của Trung Quốc có thể đi ra bên ngoài lãnh hải của họ,nhưng ngoài cảng Vladivostok của Nga ra thì chúng không có nơi nào khác để đến.

Điều này đặt Trung Quốc vào thế bất lợi chiến lược to lớn. Bắc Kinh không có đồng minh để cung cấp căn cứ, chia sẻ gánh nặng, hay để hỗ trợ tình báo hoặc tinh thần.

(còn tiếp)